W czasach, gdy coraz częściej rośliny uprawne cierpią z powodu suszy, nie możemy pozwolić sobie na zachwaszczenie plantacji. Chwasty i samosiewy stanowią poważną konkurencję nie tylko w walce o wodę, ale także światło, przestrzeń czy składniki pokarmowe. Ich ograniczenie powinno zatem być naszym celem już od momentu zbioru przedplonu.

Dr hab. Leszek Majchrzak podczas wykładu „Ultra-płytka uprawa alternatywą dla glifosatu” na konferencji „Rolnictwo w dobie zmieniającego się klimatu” organizowanej przez firmę Väderstad położył nacisk na odpowiednio wczesne zwalczanie samosiewów. Jeżeli nie sprowokujemy ich do kiełkowania odpowiednio wcześnie, będą poważnym problemem w łanie rośliny następczej – mówił dr Majchrzak. Stanowisko to zostało poparte badaniami nad wpływem liczby samosiewów w łanie rzepaku ozimego na plon nasion. Wykazało ono, iż na poletku z 32 samosiewami/m2 plon rzepaku był mniejszy o 15% w stosunku do poletka, na którym samosiewy zostały zniszczone.

Podczas konferencji poruszono problem odporności chwastów na herbicydy, który utrudnia dobranie odpowiedniego planu ochrony plantacji. Na chwilę obecną w Stanach Zjednoczonych aż 140 gatunków chwastów wykazuje biotypy odporne na herbicydy. W Polsce stwierdza się biotypy odporne wśród gatunków takich jak miotła zbożowa, wyczyniec polny, chaber bławatek czy mak polny. Problematyczny może okazać się także zakaz stosowania glifosatu w krajach Unii Europejskiej, którego wizja jest coraz wyraźniejsza. Jak zaznacza doktor Majchrzak, rozwiązaniem jest integrowana ochrona roślin, czyli zastosowanie chemicznych i mechanicznych metod zwalczania chwastów. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy „skazani” na orkę.

Ultra-płytka uprawa ścierniska ma za zadanie szybkie pobudzenie wschodów jak największej ilości samosiewów. Dr hab. Leszek Majchrzak zaprezentował wyniki doświadczeń, dotyczących wpływu sposobu zagospodarowania ścierniska na kiełkowanie samosiewów. W badaniach porównywano ściernisko pozostawione bez uprawy z talerzowaniem na głębokość 8-10 cm i ultra-płytką uprawą za pomocą CrossCutter Disc na głębokość 2 cm. W latach „mokrych” masa skiełkowanych samosiewów rzepaku była o 28,2% większa po uprawie broną talerzową w stosunku do ścierniska nieuprawianego, a po uprawie ultra-płytkiej – o 62,5% większa. W latach „suchych” masa samosiewów rzepaku po talerzowaniu była natomiast o 17% mniejsza niż na ściernisku pozostawionym bez uprawy. Z kolei uprawa z wykorzystaniem CrossCutter Disc przyczyniła się w suchym roku do zwiększenia masy skiełkowanych samosiewów aż o 122,1%. Wniosek z doświadczenia jest prosty – w warunkach niedoboru opadów ultra-płytka uprawa ścierniska powoduje większe liczbowo wschody osypanego rzepaku niż pozostawienie ścierniska bez uprawy czy zabieg broną talerzową na większą głębokość.

Jednocześnie, według zaleceń prof. Piskiera trzeba pamiętać o odpowiednim odstępie czasowym między wschodami samosiewów a ich likwidacją. Samosiewy rzepaku powinno się zniszczyć 3-5 dni od wschodów, natomiast samosiewy zbóż w ciągu 5-10 dni, aby nie dopuścić do nadmiernego wykorzystania przez nie wody.