Wpływ herbicydów, nawozów i uprawy roli na życie glebowe

Zasadność rezygnacji z nawozów mineralnych i środków chwastobójczych jest przedmiotem ożywionej dyskusji w rolnictwie już od wielu lat. W tym czasie powstały dziesiątki publikacji, próbujących odpowiedzieć na pytanie, jakie rozwiązanie jest tak naprawdę lepsze dla gleby i organizmów w niej żyjących.

Zespoły badawcze pod kierownictwem Bunemann (2006) i Rose (2016) po przeprowadzeniu badań dotyczących wpływu stosowania środków chwastobójczych na życie glebowe, sformułowały podobne wnioski: herbicydy nie wywierają znaczącego wpływu na zbiorowiska drobnoustrojów glebowych. Czy jednak ta sama konkluzja dotyczy najbardziej kontrowersyjnego związku chemicznego ostatnich lat – glifosatu? Okazuje się, że tak. Glifosat aplikowany w standardowych, zalecanych dawkach ma niewielki wpływ na biomasę mikroorganizmów w glebie. Warto zaznaczyć, że wpływ ten przeważnie jest pozytywny, a nie negatywny i w wielu przypadkach glifosat działa stymulująco na wzrost drobnoustrojów glebowych. Negatywny wpływ może mieć aplikacja zwiększonych dawek środka – po to jednak istnieją etykiety i ustalone normy stosowania. Dzięki nim wiemy, w jaki sposób stosować dany herbicyd, by pogodzić jego skuteczność z bezpiecznym stosowaniem, dlatego zaleceń na etykietach środków ochrony roślin należy bezwzględnie przestrzegać. Badania Bunemann i wsp. wykazały także, iż wśród wszystkich pestycydów herbicydy mają najmniejszy wpływ na organizmy glebowe, podczas gdy niektóre insektycydy, a zwłaszcza fungicydy mogą wykazywać negatywne działanie na owe mikroorganizmy.

Jak się okazuje, stosowanie nawozów mineralnych wpływa pozytywnie na zbiorowiska mikroorganizmów glebowych. Na poletkach nawożonych następuje wzrost biomasy drobnoustrojów glebowych o średnio 15,1% w porównaniu do poletek nienawożonych (Geissler i Scow, 2014). Nawozy syntetyczne nie mają bezpośredniego wpływu na liczebność mikroorganizmów, wpływają jednak na ich wzrost w sposób pośredni. Mechanizm ten jest bardzo prosty: dzięki nawożeniu rośliny wytwarzają większą ilość biomasy, która w późniejszym okresie staje się źródłem materii organicznej. Wzrost zawartości materii organicznej w glebie działa z kolei stymulująco na wzrost drobnoustrojów glebowych. Warto jednak pamiętać, iż niektóre nawozy azotowe mogą działać zakwaszająco na glebę. Niskie pH gleby wpływa źle zarówno na rozwój roślin, jak i organizmów glebowych, dlatego należy pamiętać, by stosowanie nawozów mineralnych nie wykluczało regularnego wapnowania.

Naukowcy z organizacji NRCS (Natural Resources Conservation Service, Służba Ochrony Zasobów Naturalnych) mówią: „orka jest dla świata organizmów glebowych tym, czym dla ludzi byłoby trzęsienie ziemi, huragan, tornado i pożar lasu w tym samym czasie”. Orka i towarzyszące jej zabiegi doprawiające glebę, mogą uśmiercić do 80% dżdżownic na polu (Krogh i wsp. 2007)! Co więcej, orka może wyzwalać ewentualny negatywny wpływ pestycydów na niektóre organizmy glebowe poprzez zwiększony kontakt substancji chemicznych z powłokami ciała organizmów (Jensen i wsp. 2014). Po odwróceniu roli pługiem zniszczona jest struktura gleby i agregaty glebowe, resztki roślinne zostają „zakopane”, przez co gleba traci ochronę. Doktor Andrew McGuire z Uniwersytetu Stanu Waszyngton stwierdza: „by wiedzieć, które rozwiązanie lepsze jest dla gleby, wystarczy wyjść na pole i popatrzeć na rolę zniszczoną pługiem, a potem porównać z polem nienaruszonym po przejeździe opryskiwacza”.

Źródło: Washington State University.