Podstawą udanej plantacji rzepaku ozimego jest zbudowanie w okresie jesiennym silnych roślin o głębokim systemie korzeniowym i grubej szyjce. Elementy te zapewniają dobrą zimotrwałość plantacji oraz intensywny wzrost wiosną. Jesienna wegetacja rzepaku powinna trwać ok. 75 dni. Mówimy tutaj o dniach ze średnią dobową temperaturą przekraczającą 5 st. C. Już samo to powoduje pewien problem. Nie wiadomo bowiem, kiedy nastąpi jesienne zahamowanie wegetacji i kiedy należy zasiać rzepak. Doskonałym przykładem jest obecny sezon wegetacyjny (2018/2019). Rzepaki posiane terminowo charakteryzowały się nadmiernym wzrostem i wielu rolników stosowało nawet 3-5-krotne ich skracanie. Natomiast rzepaki z siewów opóźnionych - nawet z połowy września - mają się doskonale. Widzimy więc, że nawet termin siewu nie jest już jednoznaczny, ale jednocześnie nie jesteśmy w stanie go poprawnie przewidzieć.

Odmiennym zagadnieniem jest uprawa roli i przygotowanie stanowiska do siewu. Rzepak wymaga głębokiego spulchnienia gleby. Najczęściej stosowane sposoby uprawy to wykonanie orki lub zastosowanie głębokiej uprawy bezorkowej przy użyciu ciężkich kultywatorów uprawowych. Ważne, aby zastosować kultywatory uprawowe, a nie wykonywać głębszą uprawę kultywatorami ścierniskowymi. Specyfika pracy tych maszyn jest diametralnie różna. Dobór technologii uprawy roli w znacznym stopniu uzależniony jest od warunków glebowych, klimatycznych, możliwości technicznych, posiadanego sprzętu oraz preferencji rolnika. Warto jednak zwrócić uwagę na przebieg warunków atmosferycznych. Często stosujemy "ogólny standard" uprawy roli bez większej analizy i dostosowania uprawy do aktualnych warunków glebowych. Niewiele osób zastanawia się również nad terminem wykonania zabiegów uprawowych.

CZYM I KIEDY UPRAWIAĆ - BADANIA POLOWE

Analizując stan gleby oraz warunki pogodowe panujące w 2016 r., podjęto badania polegające na zróżnicowaniu terminu i technologii uprawy gleby pod rzepak ozimy. Sierpień 2016 r. był zimny i niemal pozbawiony opadów. W rejonie prowadzenia badań (Śląsk Opolski) opady były mniejsze od średniej wieloletniej o ponad 25 proc.

Założono doświadczenie polowe. Na stanowisku po pszenicy ozimej wykonano podorywkę, a następnie pole podzielono na cztery równe części. Dwie z nich przeznaczono do uprawy 17 sierpnia - 9 dni przed planowanym siewem rzepaku, dwie pozostałe uprawiano 25 sierpnia - bezpośrednio przed siewem rzepaku. Drugim badanym czynnikiem był sposób uprawy roli. W każdym z analizowanych terminów na części pola wykonano orkę na 28 cm + wał, na drugiej części pola zastosowano agregat uprawowy TopDown na 28 cm. Zatem głębokość pracy w obydwu przypadkach była jednakowa. Rzepak odmiany Alister wysiano rzędowo 26 sierpnia w obsadzie 45 szt./m2.

UZYSKANE WYNIKI

Pierwsze różnice stwierdzono już podczas jesiennej oceny plantacji rzepaku. Rośliny wysiane na wcześniejszej uprawie miały szyjkę korzeniową o średnicy 15,37 mm, natomiast rośliny pochodzące z pola uprawianego przed siewem miały średnicę szyjki wynoszącą 13,71 mm. Nie stwierdzono jednoznacznych różnic grubości szyjki korzeniowej wywołanych sposobem uprawy roli. Bardzo wyraźne różnice występowały natomiast w zasięgu głównej masy systemu korzeniowego i dotyczyły zarówno terminu uprawy roli, jak i jej sposobu. Rzepak zasiany na polu uprawianym wcześniej miał o 9 proc. mniejszy zasięg głównej masy korzeniowej niż rzepak wysiewany na polu uprawianym później. Miąższość przerośniętej warstwy wynosiła 18,9 cm (przy uprawie wykonanej przed siewem rzepaku). Technologie uprawy roli spowodowały zróżnicowanie rozwoju systemu korzeniowego. Rzepak uprawiany bezorkowo przerastał warstwę gleby o miąższości 18,76 cm i wartość ta jest większa o 8,6 proc. od stwierdzonej podczas uprawy orkowej. Stwierdzono ponadto ciekawą zależność pomiędzy rozwojem systemu korzeniowego a terminem uprawy roli. Najmniejszy zasięg głównej masy systemu korzeniowego stwierdzono u roślin wysianych na uprawie orkowej wykonanej 17 sierpnia, największy natomiast na uprawie bezorkowej wykonanej przed siewem roślin (25 sierpnia). Różnica wynosiła ponad 19 proc.  (...)

Rzepak w uprawie orkowej wykonanej na 9 dni przed siewem
Rzepak w uprawie orkowej wykonanej na 9 dni przed siewem

Rzepak w uprawie bezorkowej wykonanej bezpośrednio przed siewem
Rzepak w uprawie bezorkowej wykonanej bezpośrednio przed siewem

Oddalenie terminu siewu rzepaku nawet do 9 dni od wykonania uprawy roli w warunkach niedoboru wilgoci glebowej wpływa na pogorszenie jego rozwoju oraz wielkości plonu.
Oddalenie terminu siewu rzepaku nawet do 9 dni od wykonania uprawy roli w warunkach niedoboru wilgoci glebowej wpływa na pogorszenie jego rozwoju oraz wielkości plonu.

Więcej na ten temat przeczytacie w magazynie Farmer 7/2019 w strefie "Bez Pługa".

Sprawdź ceny kontraktów terminowych